🔍 1. Giriş

Nörovasküler cerrahi, beyin, omurilik ve omurga çevresindeki damar hastalıklarının tanı ve tedavisiyle ilgilenen, yüksek hassasiyet gerektiren bir nöroşirürji alt dalıdır. Bu alandaki ameliyatlar genellikle anevrizma, arteriovenöz malformasyon (AVM), dural fistül, karotis tıkanıklığı ve kanamaya yol açan damar patolojileri gibi hayati öneme sahip durumları içerir.

Günümüzde mikroskobik, endovasküler (anjiyografik) ve hibrit yaklaşımlar sayesinde bu cerrahiler çok daha güvenli ve etkili hale gelmiştir.

🧩 2. Hangi Hastalıklar Nörovasküler Cerrahi ile Tedavi Edilir?

• Beyin Anevrizması (baloncuk)
• Arteriovenöz Malformasyon (AVM)
• Dural Arteriyovenöz Fistül (DAVF)
• İntrakraniyal Kanama (subaraknoid veya parankimal)
• Karotis arter darlığı veya tıkanıklığı
• Moyamoya hastalığı (nadir damarsal hastalık)
• Kavernom / Kavernöz anjiyom
• Beyin damar tümörleri veya anevrizmaya eşlik eden kitleler

⛑ Bu hastalıklar genellikle kanamaya neden olabilir ve acil müdahale gerektirebilir.

🧪 3. Tanı Yöntemleri

• BT Anjiyografi (CTA): Damar yapılarının hızlı ve ayrıntılı görüntülenmesini sağlar
• Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA): Radyasyon içermeyen bir görüntüleme yöntemidir
• DSA (Dijital Substraksiyon Anjiyografi): Altın standarttır; tanı ve tedaviye yön verir
• Beyin MR ve BT: Kanama, ödem veya eşlik eden lezyonların değerlendirilmesi
• Nörolojik Muayene: Refleks, bilinç, hareket ve duyu sistemi değerlendirilir

🔧 4. Nörovasküler Cerrahiler Nasıl Yapılır?

Tedavi yöntemi; damarsal lezyonun yerine, boyutuna ve kanama riski taşıyıp taşımadığına göre belirlenir:

🔹 Mikrovasküler Cerrahi:

• Cerrah, mikroskop altında çalışarak anevrizma boynuna klips yerleştirir veya AVM’yi kontrollü şekilde çıkarır.
• Subaraknoid kanamalı hastalarda sıklıkla tercih edilir.

🔹 Endovasküler Girişimler (Anjiyografi ile):

• Kasık veya bilekten girilerek kateterle beyin damarına ulaşılır.
• Coil, stent, embolizan madde gibi materyallerle tıkanma veya kanama engellenir.
• Minimal invazivdir, kesi gerekmez.

🔹 Hibrit Cerrahi (Karma Yöntemler):

• Hem açık cerrahi hem de endovasküler yöntem birleştirilir.
• Kompleks AVM’ler veya tekrarlayan anevrizmalarda kullanılır.

✅ Tüm ameliyatlar intraoperatif nöromonitorizasyon, nöronavigasyon, anjiyo destekli cerrahi gibi ileri teknolojilerle desteklenir.

🛌 Ameliyat Sonrası Süreç

• Yoğun bakımda yakın takip (özellikle kanamalı hastalarda)
• Nörolojik fonksiyonların düzenli değerlendirilmesi
• Kanama veya pıhtı riskine karşı takip ve tedavi
• Gerekirse fiziksel rehabilitasyon
• Endovasküler tedavide genellikle 1–2 günde taburculuk
• Mikrovasküler cerrahide 4–7 gün yatış süresi olabilir

✅ Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

• Aniden başlayan, dayanılmaz şiddette baş ağrınız varsa
• Bilinç kaybı, kasılma (nöbet), kusma gibi bulgular geliştiyse
• BT veya MR görüntülemesinde beyin anevrizması ya da AVM saptandıysa
• Daha önce damar tıkanıklığı ya da geçici felç geçirdiyseniz
• Aile bireylerinde beyin kanaması öyküsü varsa (genetik risk)

Bir nörovasküler cerrahi veya nöroşirürji uzmanına başvurmanız gerekir.

❓ Sık Sorulan Sorular (SSS)

Beyin anevrizması tehlikeli midir?
Evet. Patlamamış olsa bile yüksek basınç altında olduğu için her an kanama riski taşır. Erken tedavi hayat kurtarıcıdır.

Endovasküler mi, açık cerrahi mi daha iyidir?
Her hastalık ve her vaka için en uygun yöntem farklıdır. Karar; yaş, tümör yapısı, kanama riski ve damar anatomisine göre verilir.

Ameliyat sonrası tekrar eder mi?
Endovasküler tedavilerde nüks riski %5–10 olabilir. Bu nedenle düzenli görüntüleme takibi önerilir.

Kasıktan yapılan tedavi ağrılı mı?
Hayır. Lokal veya hafif sedasyon altında yapılır. Kesi gerekmediği için iyileşme çok daha hızlıdır.